TZA wywodzi się z nurtu tzw. skillskreamingu, czyli profilowania, kształtowania umiejętności.
Jest formą interwencji psychoedukacyjnej, której korzenie wywodzą się z psychologii uczenia się i pedagogiki.
U podstaw Treningu Zastępowania Agresji leży przekonanie, iż podstawowymi przyczynami agresywnych zachowań są deficyty w trzech głównych obszarach:
kontrolowaniu własnej impulsywności;
znajomości alternatywnych wobec agresji sposobów zachowania i umiejętności ich stosowania;
rozwoju myślenia moralnego.
INFORMACJE O TRENINGU ZASTĘPOWANIA AGRESJI TZA – ART
Po raz pierwszy wprowadzony został w 1976 roku w USA jako jedna z pierwszych metod treningu umiejętności społecznych w zakresie leczenia zaburzeń psychicznych. Obecnie w dużej mierze Skillstreaming wykorzystywany jest jako forma pracy ukierunkowana na zmianę zachowań agresywnych. Najbardziej rozpowszechnionym programem jest Trening Zastępowania Agresji autorstwa profesora Arnolda Goldsteina.
TRENING ZASTĘPOWANIA AGRESJI TZA-ART W POLSCE
Historia
W Polsce Trening Zastępowania Agresji jest intensywnie wdrażany od 1999 roku. Pierwsza grupa trenerów zaproszonych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej wzięła udział w szkoleniu dla trenerów Treningu Zastępowania Agresji zorganizowanym w Szwecji, wśród nich byli m.in. przedstawiciele Fundacji KARAN. Kolejne ważne wydarzenia, które miały na celu upowszechnienie Metody Trening Zastępowania Agresji TZA –ART to organizacja przez Fundację KARAN Międzynarodowych Konferencji „Stop Przemocy”.
W 2001 roku Katolicka Fundacja Pomocy Osobom Uzależnionym i Dzieciom KARAN zorganizowała I Międzynarodową Konferencję „Stop Przemocy – o godność człowieka” – w Warszawie, w której uczestniczyło ponad 2000 uczestników z całej Polski oraz z zagranicy.
W latach 2003, 2005, 2007 oraz 2009 – odbyły się kolejne Międzynarodowe Konferencje „Stop przemocy”. W konferencjach wzięło udział ponad 12 000 osób. Konferencje miały na celu promowanie Metody Trening Zastępowania Agresji. Podczas konferencji, zostały zaprezentowane przez specjalistów z USA, Kanady, Szwecji, Norwegii i Polski warsztaty i wykłady prezentujące Trening Zastępowania Agresji TZA – ART oraz inne metody kształtujące społeczne i emocjonalne kompetencje dzieci i młodzieży.
Fundacja KARAN uzyskała prawa autorskie i wydała trzy pozycje książkowe z zakresu TZA – ART („Umiejętności chroniące”, „Skillstreaming. Kształtowanie młodego człowieka”, „Skillstreaming. Kształtowanie umiejętności ucznia”). Zostały także wydane trzy pozycje prezentujące Program Peace 4 Kids opierający się na metodzie TZA-ART. W marcu 2006 roku zostało przeprowadzone pierwsze szkolenie Master Trenerów TZA-ART dla trenerów Fundacji KARAN. W szkoleniu wzięło udział 17 trenerów – osób pracujących na co dzień w środowisku osób z problemem uzależnienia lub zagrożonych uzależnieniem.
Program TZA – ART jest rekomendowany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz przez Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej. Trening Zastępowania Agresji jest warsztatem kształtującym zdolności asertywne. Z badań przedstawianych przez autora metody – prof. Goldsteina w licznych publikacjach jasno wynika, że wśród młodzieży poddanej treningowi znacznie poprawia się jakość więzi rodzinnych, a uczestnicy treningów w większym stopniu osiągają sukces życiowy (ukończenie szkoły, lepsza praca, mniej konfliktów z prawem).
Jest to program wielostronnej interwencji w celu zmiany zachowania. Badania psychologiczne dowodzą, że osoby niedostosowane społecznie wykazują szereg braków w kontaktach z innymi, zdolnościach planowania, komunikacji, panowania nad emocjami, radzenia sobie z lękiem, gniewem i wielu innych umiejętnościach. Zgodnie z metodą TZA-ART niedostosowanie do życia zgodnie z normami, w tym agresja, jest więc przejawem deficytu umiejętności zachowań społecznych.
Metoda ART doskonale sprawdza się w szeroko rozumianej profilaktyce społecznej zarówno jako oferta nauczenia jego odbiorców postaw i zachowań społecznych oraz jako metoda diagnostyczno – terapeutyczna do naprawy relacji rodzinnych.
Efekty:
Metoda TZA-ART stosowana jest w ośrodkach readaptacyjnych Stowarzyszenia KARAN. To odziaływanie opiera się na przekonaniu, że większość aspołecznych i antyspołecznych zachowań dzieci i młodzieży wynika z behawioralnego deficytu – osoba agresywna zachowuje się tak, bo została nauczona agresji w domu, szkole, poprzez media, w środowisku społecznym. Podczas treningu zachodzą zmiany w sposobie zachowania, myślenia, oraz wnioskowania moralnego.
W ośrodkach Stowarzyszenia KARAN w ramach pracy naukowej ks. dr. Pawła Rosika został przebadany poziom agresji u osób przebywających w placówkach, przed rozpoczęciem treningu i po jego zakończeniu. Z analizy wynika, że po wpływem zajęć z zakresu TZA-ART nastąpił znaczny spadek poziomu agresji, ponadto wzrosło poczucie własnej wartości, nastąpiła poprawa w zakresie komunikacji z innymi.
Badania potwierdzają następujące zmiany zachowań u osób objętych treningiem TZA-ART:
zmniejszenie liczby przejawów niedostosowania społecznego i dysfunkcji panującej w rodzinach, szkołach, środowiskach rówieśniczych;
poprawę jakości komunikacji w rodzinie i grupach rówieśniczych;
zmniejszenie ilości zachowań agresywnych;
poprawę relacji emocjonalnych w rodzinach (relacja rodzic – dziecko);
zmianę stylu wychowania dzieci;
wyposażenie dzieci i młodzieży w umiejętności ułatwiające radzenie sobie z nałogowymi zachowaniami w rodzinie (m.in. alkoholizm, przemoc);
podjęcie prób zmiany niekorzystnych sytuacji życiowych;
zwiększenie wiedzy na temat uzależnienia od środków psychoaktywnych;
nabycie umiejętności pomagających w odparciu presji grupy w sytuacji namawiania do zażycia środka odurzającego;
nabycie przez uczestników szkolenia wiedzy na temat skutecznych sposobów radzenia sobie z problemem uzależnień i zachowań przemocowych;
opanowanie warsztatu redukującego agresję i złość;
wzrost samoświadomości;
wyposażenie w umiejętności pracy z grupą oraz techniki pomocy rozwiązywania problemów i sprawnego, samodzielnego podejmowania decyzji;
przygotowanie pracowników placówek zajmujących się wychowaniem i edukacją dzieci i młodzieży do pracy w szkole, placówce oświatowo – wychowawczej.
Kontakt i Dodatkowe Informacje: |
Dr Marta Kulesza: marta.kulesza@karan.pl, tel. 22 618 65 97 Bożena Bereda: bozena.bereda@karan.pl, tel. 22 408 80 24 |
powrót do zakładki Programy profilaktyczne, rekomendowane